Τι σημαίνει «νηπιαγωγείο»;
Προσχολική Εκπαίδευση: Μια βαθμίδα της εκπαίδευσης, που μέχρι πριν λίγα χρόνια αυτοί οι οποίοι ασχολούντο με την παιδεία την προσπερνούσαν ως επουσιώδη, ο δε πολύς κόσμος την αγνοούσε τελείως. Μέχρι που μια ωραία μέρα οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι αυτή η βαθμίδα είναι η σημαντικότερη στην ανάπτυξη ενός παιδιού! Γιατί όμως; Και ποιος είναι αλήθεια ο ρόλος του νηπιαγωγείου;
Για να εξηγήσουμε την έννοια του νηπιαγωγείου, θα ήταν καλύτερο να ξεκινούσαμε από το ποια είναι η έννοια του σχολείου γενικότερα. Στα παλιά χρόνια, οι «καλές οικογένειες» μεγάλωναν και μόρφωναν τα παιδιά τους στο σπίτι. Σπουδαίοι δάσκαλοι δίδασκαν στους μαθητές τους τις επιστήμες των μαθηματικών, της φυσικής και της χημείας, γραμματική και γεωγραφία. Σαν κάτι όμως να έλειπε από την εκπαίδευση αυτών των παιδιών. Κι αυτό το κάτι, ήταν η κοινωνική παιδεία. Εκπαίδευση δηλαδή των παιδιών να συμβιώνουν αρμονικά με τους συνομήλικούς τους, να λειτουργούν μέσα σε μια ομάδα, να διεκδικούν, να σέβονται, να πειθαρχούν, να κάνουν φίλους. Με λίγα λόγια εκπαίδευση των παιδιών να επιβιώνουν σε έναν κόσμο που εμείς τους ετοιμάσαμε. «Το σχολείο προετοιμάζει τα παιδιά για την ζωή με την ζωή» είχε πει η Decroly, μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες στον χώρο τις παιδαγωγικής επιστήμης. Αυτήν την εκπαίδευση αλλιώς την ονομάζουμε και «αγωγή». Και ο συνδυασμός της γνώσης και της αγωγής συνθέτουν την έννοια του σχολείου.
Το νηπιαγωγείο είναι η πρώτη βαθμίδα της εκπαίδευσης, η οποία λειτουργεί περισσότερο σαν προθάλαμος στον χώρο του σχολείου, γι αυτό και στους επιστημονικούς κύκλους ονομάζεται βαθμίδα προσχολικής εκπαίδευσης. Είναι δηλαδή η βαθμίδα εκείνη που θα προετοιμάσει, γνωστικά, ψυχολογικά, συναισθηματικά αλλά και κοινωνικά τα παιδιά να μπουν ομαλά στη λειτουργία και το πνεύμα του σχολείου. Γιατί όμως να είναι και η σημαντικότερη;
«Αν πάρετε το παιχνίδι από το παιδί, αμέσως την ίδια στιγμή, αφαιρείτε από την καρδιά και το πνεύμα , τα αισθήματα, τις εικόνες, την ποίηση, την ελπίδα και κάθε εμπειρία που το ετοιμάζει για την ένταξή του στην πραγματική ζωή.» Είχε πει ο Edouard-Sequin.
Μέσα από το παιχνίδι στο νηπιαγωγείο, που άλλοτε είναι οργανωμένο από τον δάσκαλο και άλλοτε βγαίνει μέσα από την ελεύθερη έκφραση του παιδιού, τα νήπια οδηγούνται φυσικά και αβίαστα στην γνώση, ανακαλύπτουν την ταυτότητά τους, αποκτούν αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, μαθαίνουν να λειτουργούν μέσα στην ομάδα. Κι όταν φτάσει η ώρα, είναι πανέτοιμα πια να μπουν στους κόλπους του σχολείου χωρίς φοβίες και άγχος, αλλά ξεκούραστα και χαρούμενα.
Ας αφήσουμε όμως στην άκρη τους επιστημονικούς όρους και τις θεωρίες και ας ασχοληθούμε με πιο πρακτικά θέματα, όπως την πρώτη του μέρα στο σχολείο…
«Μαμά δεν θέλω να πάω στο σχολείο…»
Το καλοκαίρι φτάνει στο τέλος του, τα κουβαδάκια και τα μπρατσάκια μπαίνουνε στο πατάρι και το μωρό μας μεγάλωσε! Ήρθε η ώρα να το στείλουμε στο νηπιαγωγείο! Όλοι στο σπίτι είμαστε ενθουσιασμένοι, εκτός από εκείνο. Θυμός, μελαγχολία, νευρικότητα, κι εμείς καθισμένοι σε αναμμένα κάρβουνα. Τι γίνεται λοιπόν όταν φοβάται να πάει στο νηπιαγωγείο;
Η αλήθεια είναι ότι οι ανάγκες σήμερα απαιτούν και από τους δύο γονείς να εργάζονται, με αποτέλεσμα τα περισσότερα παιδιά να αναγκάζονται να τους αποχωρίζονται για αρκετές ώρες της ημέρας, πηγαίνοντας στον παιδικό σταθμό από την τρυφερή ηλικία των 2 ετών, ή και μικρότερα. Αυτό σημαίνει ότι τα περισσότερα νήπια είναι ήδη
Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα γίνεται δυο μήνες πριν το πάμε στο πρώτο του σχολείο. Η λέξη «σχολείο» μπορεί και να το τρομάξει, ειδικά αν έχει μεγαλύτερα αδέρφια και βιώνει τις κατά καιρούς ανησυχίες τους, που φυσιολογικά όλα τα παιδιά έχουν. Θα ήταν καλύτερα να το προετοιμάσουμε λέγοντάς ένα παραμύθι για ένα μαγικό μέρος που μοιάζει με παράδεισο! Ένα παλατάκι με 
Το δεύτερο βήμα θα είναι η επίσκεψη στο «μαγικό παλάτι» και η γνωριμία με την «καλή νεράιδα». Καλό θα ήταν να επισκεφτούμε μαζί του το νηπιαγωγείο την ημέρα της εγγραφής, να παίξουμε και να ανακαλύψουμε παρέα με το παιδί μας τους μικρούς «θησαυρούς» του σχολείου… όχι όμως όλους! Ας προσπαθήσουμε να διεγείρουμε την φαντασία του μέχρι την πρώτη μέρα στο σχολείο, και να την μετατρέψουμε σε περιέργεια! Έτσι το παιδί, όχι μόνο θα εξοικειωθεί με τον χώρο, αλλά θα γοητευθεί από τα παιχνίδια και τις μικρές ανακαλύψεις μέσα στην τάξη, έχοντας την προσμονή να «σκάψει» και να βρει και τους υπόλοιπους κρυμμένους «θησαυρούς»!
Το τρίτο και δυσκολότερο βήμα είναι η στιγμή που θα το αφήσουμε μόνο του στο μικρό παλάτι. Πολλοί γονείς κάνουν το λάθος στις πρώτες απόπειρες αποχωρισμού του παιδιού τους να παρασύρονται από το κλάμα του και να το παίρνουν πάλι μαζί τους. Ένα είναι το σίγουρο: Το κλάμα δεν θα το αποφύγουμε. Η διαδικασία της προσαρμογής, με την έννοια της υποχώρησης της μαμάς στο παράπονο του παιδιού, καλό θα ήταν να μην κρατήσει περισσότερο από δυο – τρεις μέρες, διότι θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα, όχι μόνο στο παιδί μας, αλλά και σ’ εμάς, και στην νηπιαγωγό, και στα υπόλοιπα παιδάκια. Βέβαια, το εύλογο ερώτημα είναι πώς θα πάτε στην δουλειά σας, ξέροντας πως το σπλάχνο σας μπορεί και να σπαράζει εκεί που το αφήσατε.
Συνήθως τα παιδάκια κλαίνε για περίπου μία ώρα μετά τον αποχωρισμό με την μαμά τους. Έπειτα ξεχνιούνται με τα παιχνίδια και με την ευρηματικότητα της νηπιαγωγού. Κάποιες στιγμές μέσα στην ημέρα θα ξαναθυμηθούν την μαμά τους και θα βουρκώσουν, αλλά και πάλι η καλή νεράιδα θα βάλει το μαγικό ραβδάκι της να δουλέψει και θα τα κάνει όλα ρόδινα! Η περίοδος προσαρμογής των νηπίων στο πρώτο τους σχολείο κρατά από έναν έως δύο μήνες το πολύ, κατά την διάρκεια των οποίων το κλάμα και το παράπονο μειώνεται σταδιακά. Έχει παρατηρηθεί μάλιστα ότι το κλάμα από ανασφάλεια συνήθως κρατάει για μία με δύο εβδομάδες, ενώ στην πορεία εξελίσσεται σε κλάμα από πείσμα: «Θα περάσει το δικό μου! Θα με πάρεις μαζί σου στην δουλειά!». Υπάρχουν βέβαια και οι σπανιότερες περιπτώσεις, που κάποια παιδάκια δυσκολεύονται περισσότερο από τα υπόλοιπα να προσαρμοστούν. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να κουβεντιάσετε με την νηπιαγωγό και την παιδοψυχολόγο του σχολείου και να ακολουθήσετε μία κοινή φόρμουλα συνεργασίας που θα ταιριάζει στην προσωπικότητα του παιδιού σας. Ακόμα έχει παρατηρηθεί μια γενικότερη αλλαγή στην συμπεριφορά του παιδιού κατά την διάρκεια της προσαρμογής του στο σχολείο, η οποία δεν είναι βέβαια γενικευμένη – άλλα παιδάκια την βιώνουν και άλλα όχι – και θεωρείται απολύτως φυσιολογική. Μην τρομάξετε για παράδειγμα αν μέσα σε αυτούς τους δύο μήνες παρατηρήσετε μια μικρή μελαγχολία στο παιδί σας, μείωση της όρεξής του ή αν σας χτυπήσει και σας πει ότι δεν σας αγαπά! Είναι απολύτως φυσιολογικό! Καλό θα ήταν να μην στενοχωρηθείτε και να μην αλλάξετε την συμπεριφορά σας απένατί του. Κάνετε υπομονή, μπόρα είναι και θα περάσει! Αν εσείς αντιμετωπίσετε την νέα αυτή πραγματικότητα ως κάτι δεδομένο, τότε και το παιδί σας θα ηρεμήσει και θα την αποδεχτεί πολύ πιο εύκολα και ανώδυνα!
Και κάπως έτσι περνάμε στο τέταρτο και τελευταίο βήμα, που είναι ο χρόνος. Δώστε χρόνο στο παιδί σας να συνηθίσει την νέα κατάσταση. Ακόμα κι εμείς οι ενήλικες, που έχουμε περισσότερες αντιστάσεις και πιο ελεγχόμενες αντιδράσεις από τα παιδιά, πιάνουμε τον εαυτό μας να σοκάρεται από μια απλή μετακόμιση, μια αλλαγή στην δουλειά μας, και γενικότερα από οτιδήποτε μπορεί να μας στερήσει τις συνήθειες που είχαμε μέχρι τώρα. Πόσο μάλλον ένα παιδάκι 4 χρόνων, που το ζει αυτό για πρώτη φορά! Να έχετε πάντα κατά νου πως το μόνο που δεν χρειάζεται είναι άγχος και πίεση, ούτε για το παιδί, αλλά ούτε και για εσάς… Ό, τι νιώθετε εσείς το νιώθει και το παιδί σας! Συνεργαστείτε με την νηπιαγωγό, και με παιχνίδι, θετική σκέψη και τον χρόνο στο πλευρό μας όλα θα πάνε καλά.
Καλή αρχή λοιπόν στο πρώτο του σχολείο και καλή πρόοδο!
Νηπιαγωγός
